Küresel enerjiyle ilgili karbondioksit emisyonları, güneş enerjisinin büyümesiyle birlikte 2022'de %1'in altında artış gösterirken, rüzgar, ısı pompaları ve enerji verimliliği, küresel enerji krizinin ortasında artan kömür ve petrol kullanımının etkilerini sınırlamaya yardımcı oldu.
Geçen yıl emisyonlardaki artış, 2021'deki %6'nın üzerindeki istisnai sıçramadan çok daha küçük olmasına rağmen, emisyonları hala sürdürülemez bir büyüme yörüngesinde kalmaya devam ediyor ve temiz enerji geçişini hızlandırmak ve dünyayı gerekli koşulları karşılamaya yönelik bir yola sokmak için daha güçlü eylemler çağrısında bulunuyor. IEA'nın yayınladığı rapor en son analizlerini tek bir yerde topladı ve COP28 İklim Değişikliği Konferansı'na giden yolda ilk Küresel Stok Sayımı'nı desteklemek için ücretsiz olarak erişilebilir olan Küresel Enerji Geçişleri Stok Sayımı adlı yeni bir dizinin ilki olarak erişime açıldı.
Rapora göre, küresel enerjiyle ilgili CO2 emisyonları 2022'de %0,9 veya 321 milyon ton artarak 36,8 milyar tondan fazla yeni bir zirveye ulaştı. Emisyonlardaki artış, %3,2'lik küresel ekonomik büyümeden önemli ölçüde daha yavaştı. Kuraklık ve sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava olaylarının yanı sıra alışılmadık derecede çok sayıda nükleer santralin devre dışı kalması, emisyonlardaki artışa katkıda bulundu. Ancak, temiz enerji teknolojilerinin daha fazla konuşlandırılmasıyla 550 milyon ton ek emisyon önlendi.
“Enerji krizinin etkileri, başlangıçta korkulan küresel emisyonlarda büyük artışa yol açmadı ve bu, yenilenebilir enerji kaynakları, elektronik araçlar, ısı pompaları ve enerji verimli teknolojilerin olağanüstü büyümesi sayesinde oldu. IEA İcra Direktörü Fatih Birol, temiz enerji olmasaydı, CO2 emisyonlarındaki artış yaklaşık üç kat daha yüksek olurdu” dedi. “Ancak yine de fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonların dünyanın iklim hedeflerine ulaşma çabalarını engellediğini görüyoruz. Uluslararası ve ulusal fosil yakıt şirketleri rekor gelirler elde ediyor ve iklim hedeflerine ulaşmak için kamu taahhütleri doğrultusunda sorumluluk paylarına düşeni gerçekleştirmeleri gerekiyor.”
Kömürden kaynaklanan CO2 emisyonları, küresel enerji krizinin Asya'da gazdan kömüre geçiş dalgasını tetiklemeye devam etmesi ve Avrupa'da daha düşük bir oranda artması nedeniyle %1,6 arttı. Kömür emisyonlarındaki artış, 2021'deki artışın yalnızca dörtte biri kadar olsa da, yine de son on yılın ortalama büyüme hızının çok üzerinde. Kömürden kaynaklanan emisyonlardaki artış, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından arzın daralmaya devam etmesi ve Avrupalı işletmeler ve vatandaşların buna gaz kullanımlarını azaltma çabalarıyla karşılık vermesi nedeniyle, doğal gazdan kaynaklanan emisyonlardaki %1,6'lık düşüşü fazlasıyla telafi etti.
Petrolden kaynaklanan CO2 emisyonları, %2,5 artarak, pandemi öncesi seviyelerin altında kalarak kömürden daha fazla arttı. Sıkı Covid-19 önlemleri ve azalan inşaat faaliyetleri, daha zayıf ekonomik büyümeye ve endüstriyel ve ulaşım emisyonlarında azalmaya yol açtığından, Çin'in emisyonları 2022'de büyük ölçüde sabit kaldı. Kömür kullanımının bazı gözlemcilerin tahmin ettiği kadar yüksek olmamasını sağlamaya yardımcı olan yenilenebilir enerji kaynaklarının rekor düzeyde konuşlandırılması sayesinde Avrupa Birliği'nin emisyonları %2,5 oranında düştü. Avrupa kış dönemine ılımlı bir başlangıç ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak alınan enerji tasarrufu önlemleri de katkıda bulundu. Amerika Birleşik Devletleri'nde, binalar aşırı sıcaklıklarla başa çıkmak için enerji tüketimini artırdıkça emisyonlar %0,8 arttı. Çin hariç, Asya'nın yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerinden kaynaklanan emisyonlar, hızlı ekonomik ve enerji talebindeki büyümeyi yansıtarak %4,2 arttı.
Rapordaki küresel CO2 emisyon rakamları, IEA'nın ayrıntılı bölge bölge ve yakıttan yakıta analizine dayanmaktadır ve en son resmi ulusal verilere ve halka açık enerji, ekonomi ve hava durumu verilerine dayanmaktadır.
Yorum Yazın