Eski maden sahalarının ihracat gelirleri tarımla devam ettiriliyor.
Sürdürülebilir madencilik çerçevesinde rezervleri sona eren maden sahaları; bilinenin aksine atıl olarak kalmıyor, rehabilite edilerek tarım arazisine dönüştürülüyor. Tarıma kazandırılan sahalardan katma değeri yüksek ürünlerin ihracatıyla ülke ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlanıyor. Madencilikte sürdürülebilirliği önceliğine alan İMİB, bu amaçla Aydın’ın Efeler ilçesindeki rehabilitasyon sonrası tarım arazisine dönüştürülen Aydın Linyit Madencilik ve Zetay Tarım sahalarına geçtiğimiz haftalarda basın gezisi düzenledi. Bölgedeki çalışmalarla ilgili değerlendirmelerde bulunan İMİB Yönetim Kurulu Başkanı ve TİM Maden Sektör Kurulu Başkanı Aydın Dinçer, iki araziye dikilen binlerce ağaçtan tonlarca zeytin ve zeytinyağı, incir ve badem elde edildiğini, üretimin büyük kısmının ise ihraç edildiğini kaydetti.
Maden ürünlerinin yurt içi, yurt dışı mevcut ve hedef pazarlarda tanıtımı ile ihracat potansiyelinin artırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunan İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB), sürdürülebilir madenciliğin Türkiye’deki önemli örneklerinin yer aldığı Aydın’a basın gezisi düzenledi. Aydın Efeler ilçesinde ağaçlandırılarak tarım arazisine dönüştürülen 3 bin 300 dekarlık Aydın Linyit Madencilik ve 300 dekarlık Zetay Tarım sahalarına gerçekleştirilen geziye TİM Maden Sektör Kurulu Başkanı ve İMİB Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Dinçer ev sahipliği yaptı. Maden sahalarındaki rezervlerin değerlendirildikten sonra tarım arazisine dönüştürülerek ekonomiye kazandırılmasının sektörün sürdürülebilirliğe verdiği önemin en büyük göstergesi olduğunu vurgulayan Dinçer, “Maden sahaları rehabilite edilerek tarım alanına dönüştürülüyor. Başta zeytin olmak üzere incir, badem üretimiyle katma değerli ürünlerle ekonomiye katkı sağlıyor” dedi.
8 milyon dolarlık yatırımla tarım sahasına dönüştürüldü
Yaklaşık 8 milyon dolarlık yatırım yapılarak tarım arazisine dönüştürülen Aydın Linyit Madencilik’e ait maden sahasında ana yatırımın yüzde 10’u kadar ağaç dikimi yapıldı. İlk dikimi 2004’de, ilk hasadı 2007’de yapılan zeytin ağaçlarından elde edilen ürünlerin işlenmesi için 2007’de de zeytinyağı fabrikası kuruldu. Geçtiğimiz yıl 36 ton zeytinyağı elde edilen araziden bu yılsonunda 50 ton zeytinyağı üretimi hedefleniyor.
Zetay Tarım’ın rehabilitasyon sahasından yılda 30 ton zeytinyağı elde ediliyor
14 bin adet yöresel özellikteki memecik türü zeytin ve meyve fidanının Doğal Saksı Yöntemi ile dikildiği Zetay Tarım’da ise terasların erozyondan korunması için şev başlarına sık aralıklarla yaklaşık 20 bin adet kapari fidesi dikildi. Geçtiğimiz yıl 30 ton zeytinyağı elde edilen araziden bu yılsonunda 50 ton zeytinyağı elde edilmesi hedefleniyor.
“Sürdürülebilir madencilik yapmak mümkün”
Eski maden sahalarında oluşturulan bal ormanları, zeytinlikler, üzüm bağları ve tarım alanlarında üretilen ürünlerin yüksek kaliteye sahip olduğunu ve yurt dışından yoğun talep gördüğünü kaydeden Dinçer “İMİB olarak sürdürülebilir, çevre dostu ve karbon ayak izini azaltan maden üretiminin mümkün olduğunu, her iki örnekte olduğu gibi rehabilite edilen sahalardan elde edilen ekonomik değerle kanıtlıyoruz. Adımları eksiksiz attığımız takdirde, kamunun ve sivil toplum kuruluşlarının desteğiyle çevresel sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir madencilik konularında daha fazla yol kat edeceğimizi biliyoruz. Ayrıca bu noktada üniversite-sanayi iş birliğinin daha fazla ön plana çıkarılması, farklı mühendislik dallarının maden üretim süreçlerine entegre edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Böylece faaliyetleri sonrası maden sahaları tarım arazisine dönüştürülerek ülke ekonomisine yeniden kazandırılabilir, ülkemiz tarım faaliyetlerinin artırılmasına destek olunabilir” dedi.
“600 dekar alanı daha tarıma ve ekonomiye kazandıracağız”
Bölgedeki tarım faaliyetlerine ilişkin açıklamalarda bulunan Aydın Linyit Madencilik İcra Kurulu Başkanı H. Sadun Oğan, “Maden sahasından tarıma kazandırdığımız arazide şu an itibarıyla 40 bin zeytin ağacı, 3 bin adet ise incir ağacı bulunuyor. Tarımı en doğal şekillerde sürdürüyoruz. Zeytinin içindeki mineraller bizim için çok önemli ve buna da soğuk sıkım yöntemiyle ulaşıyoruz. Ürettiğimiz zeytinyağlarının içinde hiçbir katkı maddesi bulunmuyor. Maden sahasındaki kömür çıkarma faaliyetlerimiz 2 ila 3 yıl sonra tamamen bitecek. 600 dekar alanı daha tarıma ve ekonomiye kazandıracağız” dedi.
Kömür sahası zeytin ile ekonomiye kazandırıldı
Tarım arazisine dönüştürülen bir diğer alan da Zetay Tarım. Daha önce kömür üretim sahası olarak kullanılan alana bölgeye özgü memecik türünde zeytin ağacı dikip alanı ekonomiye kazandırdıklarını belirten Zetay Tarım İşletme ve Fabrika Müdürü Dursun Ertürk şu açıklamalarda bulundu: “Madran Dağları eteklerinde özenle seçilmiş zeytin bahçeleri arasında planlı bir şekilde yeniden oluşturulan bahçemizden elle topladığımız erken hasat zeytinlerimiz hiç bekletilmeden birkaç saat içinde soğuk sıkım kontini tekniğiyle sıkılıyor.”
Karbon ayak izinde yüzde 20 azaltma hedefleniyor
Aydın Linyit’in rehabilitasyon süreci, 1999 yılında Ormancılık Araştırma Müdürlüğü ile iş birliği yapılarak 2000 yılının başında deneme bahçesi dikimiyle başladı. Dört yıllık izleme sonrası araziye susuz ve gübresiz dahi gelişim gösterebilen zeytin, incir ve akasya cinslerinin dikimine karar verildi. Orman Bakanlığı’ndan alınan özel ağaçlandırma izniyle 894 dönümlük alanda 40 bin adet Ayvalık zeytini ve şevli alanlarında da erozyonu önleme amacıyla 30 bin adet akasya dikimi yapıldı. Bugüne kadar yaklaşık bin 750 dönüm alanda 85 bin ağaç dikildi. Ayvalık, Gemlik ve Memecik tipi zeytin, Bursa kara incir, badem, karadut ve hünnap ağaçlarıyla ‘Doğayı Onarma’ ve kömür kaynaklı karbon ayak izinde ilk etapta yüzde 20 oranında azaltma hedefleniyor. Gerçekleştirilen rehabilitasyon çalışması ile madencilik ve tarımın birlikte yapılabileceği kanıtlanıyor.
Maden sahasından ödüllü zeytinyağına
1985 ila 1994 yılları arasında faaliyet gösteren maden sahası 10 yıl boyunca atıl kaldıktan sonra 2006 yılında ilk teraslama, 2007 yılında da ilk dikim yapıldı. Araziden çıkan ürünlerin işlenmesi için 2013 yılında kurulan fabrikada ilk ürün 2014 yılında alındı. Zetay Tarım tarafından pazara sunulan zeytinler ilk yıl yurt dışından 8 adet altın madalya kazandı. Bugün dünya çapında zeytinyağı yarışmalarına katılan, Flos Olei kataloğunda 6 yıldan beri dünyanın en kaliteli yağını üreten firmalar arasında yer alan Zetay Tarım, birçok başarıya imza atıyor ve maden sahalarının rehabilitasyonunun en başarılı örneklerinden biri olarak gösteriliyor.
Kaynak: www.imib.org.tr
Yorum Yazın