“En iyi jeolog, en çok kayayı görendir”, bu ifade yerbilimi öğrenciler için sıklıkla kullanılmaktadır. Ne yazık ki, herkes saha gezisi yapma fırsatına sahip değildir ve bu nedenle öğrenciler, saha ortamında ölçüm ve gözlem yapmaktan elde edilen öğrenme fırsatlarından ve beceri gelişiminden yoksun kalmaktadır.
Jeolojik Sanal Geziler
PetroEDGE firması verilen kurslar, çalıştaylar ve saha gezileri aracılığıyla petrol ve gaz endüstrisine teknik eğitim sağlıyor, ancak son zamanlarda özellikle eğitim bütçelerindeki azalma nedeniyle saha gezileri için talep sayısında önemli bir düşüş oldu. Tesislere ve ekipmanlara odaklanan sanal gerçeklik (VR) modülleri zaten mevcut olduğundan, bunun fiziksel arazi gezileriyle tutarlı bir tarzda sunulan VR jeolojik arazi gezilerine genişletilmesine karar verildi.
Pilot bölge olarak İngiltere'nin kuzeybatı kıyısındaki Hilbre Adaları seçildi. Saha genel anlamıyla, Doğu İrlanda Deniz Havzası'nda 25 km uzaklıktaki sahalardan petrol ve gaz üreten Sherwood Kumtaşı Grubunun Alt Triyas Ormskirk Kumtaşı Formasyonunu oluşturduğu için petrol ve gaz jeobilimcilerinin özellikle ilgisini çekmektedir.
Saha gezisi düzenlenen pilot bölge (Fotoğraf: Carol Hopkins).
VR saha gezileri, keşfetmeyi teşvik etmek için tasarlanmış, sürükleyici ve gerçekçi bir ortam yaratmayı amaçlamaktadır. Kullanıcılara her zaman erişilebilen ve uygun ölçümleri yapmak için çeşitli araçlara erişim sağlayan sanal bir alan kılavuzu sağlamaktadır. Saha gezisinin başlangıcındaki rehberlik, kullanıcıyı sahada yapacakları gözlemlerin aynısını yapmaya ve saha çalışması becerilerini geliştirmeye teşvik eder. Özel ilgi alanları, çekirdek veya log görüntüleri, fotomikrograflar, çökelme modelleri, tortul yapıların çizimleri veya mostranın açıklamaları gibi seçildiğinde daha fazla ayrıntı sağlayan özel noktalara sahiptir. Bu noktalarda görüntülenebilecek bilgi yelpazesi çok geniştir ve video görüntüleri, sismik görüntüler, animasyonlar ve 3D modelleri içerebilir.
Saha gezisinin başlangıcından bir ekran görüntüsü. Açıklama (resmin sağında) ve seslendirme, kullanıcıları yaklaşmadan ve özgürce keşfetmeden önce uzaktan gözlem yapmaya teşvik eder. Mavi küreler, seçildiğinde daha fazla bilgi veya veri ortaya çıkaran sıcak noktalardır. Beyaz çizgi, doğrusal bir ölçüm aracıyla artırılan ölçek için 1 metrelik bir ölçüdür. Kaynak: PetroEDGE.
Sanal Gerçeklik Alan Gezilerinin Zorlukları
Farklı güçlü ve dezavantajlı yönleri olan çok sayıda VR saha gezisi mevcuttur. Birçoğu, drone görüntü yakalamanın sağlayabileceği özgürlük, ölçek ve erişilebilirlikten yararlanır. Bu durum, arazi gezisi katılımcılarına kayalıkların tepesinde görülebilecek özellikler konusunda güvence vermek için ciddi bir fırsat yaratmaktadır.
İlk fotogrametrik modeller, VR'ye dönüştürüldüğünde yeterince yüksek çözünürlük sağlamadı, bunun başlıca nedeni, drone'ların çıkıntılara çok yakın uçamaması ve yakın çekim görüntüleri elde edememesiydi. Pek çok VR saha gezisinde piksel başına 3 cm veya daha düşük bir çözünürlüğe sahiptir, ancak anlamlı sedimantolojik özellikleri göstermek için daha yüksek çözünürlüğe ihtiyaç vardır ve asıl amaç kaba tane boyutunun çözülmesiydi. Farklı görüntü yakalama yöntemleri ve işleme tekniklerinin bir arada kullanıldığı aylarca süren deneyler, gerekli sonuçları elde etti, ancak aynı zamanda gelecekteki bölgelerde karşılaşılabilecek teknik sorunları da vurguladı.
Boya paletinin, etkileşimli haritanın ve araç seçim paletinin tamamı el cihazlarına eklenmiş bir ekran görüntüsü. Kullanıcının konumu ve görüş alanı, başka bir yere (Little Hilbre) geçmek için bir sekme ile birlikte haritada görüntülenir. Kaynak: PetroEDGE.
Örneğin, derin gölgelerin varlığı, bitişik alanlardaki benzerlikleri tanımlayan bir algoritmaya dayandığından işleme yazılımını karıştırır. Ara sıra gölgeli alanlar manuel olarak işlenebilir, ancak bu işlem zaman alıcıdır ve mümkün olduğunca kaçınılması gerekmektedir. Orta Doğu'daki karbonat mostralarına sanal arazi gezileri planlanıyor, ancak parlak koşullarda güneş tepedeyken film çekmek, parlak ışıklı alanlarla kontrast oluşturan çok sayıda derin gölgeli alan üretecek ve kapsamlı işleme sorunları yaratacaktır.
VR ve 360 derecelik videoların gömülü olduğu bir VR kombinasyonu kullanılarak, büyük fosillerin uzun süreli filme alınmasını ve işlenmesini başarabilir. Kullanıcıya bir coğrafi harita sağlandığı için, daha kapsamlı mostraların farklı bölümleri görüntülenebilir ve kullanıcı, harita üzerinde seçildiğinde her alana taşınır.
Sanal Jeolojik Gezilerin Diğer Yerbilimi Eğitimleriyle Entegrasyonu
VRsaha gezileri, fiziksel saha gezilerinin sağladığı tüm beceri transferini ve öğrenme fırsatlarını çoğaltamaz, ancak değişen finansal ortamda hepimizin pragmatik olması gerekir. Geleneksel saha gezileri seyahat, konaklama, aksama süresi ve lojistik açısından maliyetlidir, bu nedenle bir saha gezisinin pek çok avantajını sanal da olsa deneyimleyebilmek, onları hiç deneyimlememekten daha iyidir. Uygun gözlemler ve sonuçlar çıkarmak için gereken beceriler hala öğretilebilir ve başka yerlerde kullandığımız çeşitli verilerin gerçek kayalarla ilgili olduğunu ve yorumların jeolojik süreç anlayışımıza uyması gerektiğini hatırlatır.
Açılan alan kılavuzunun ve bir etkin noktanın ekran görüntüsü. Sıcak noktadaki görüntü, proje için toplanan örneklerden hazırlanan ince kesitlerin birkaç fotomikrografından biridir. Kaynak: PetroEDGE.
Fiziksel bir arazi gezisi planlarken, farklı bölgeler arasındaki mesafe seyahat miktarını kısıtlarken, tutarlı bir hikaye anlatan bir dizi iyi fosile ulaşmak zor olabilir. VR alan gezileri ile, kapsamlı bir anlayış sağlamak veya farklı bölgelerin karşılaştırılması için çok çeşitli coğrafi konumlar birleştirilebilir.
VR saha gezileri oluşturmanın maliyeti, her seyahate erişebilen sınırsız sayıda kullanıcı, seyahat ve lojistik maliyetlerinin olmaması ve VR saha gezilerinin yerine getirebileceği rollerin çeşitliliği ile azaltılır.
VR alan gezilerinin, fiziksel arazi gezilerinin yerini alması amaçlanmadığı, ancak havadan ve panoramik görüntüler gibi ek özellikler ve veri, yorum ve modeller üzerine bindirme yeteneği sağladığı vurgulanmalıdır. Ayrıca, daha az mobil kullanıcıya veya seyahat edemeyenlere kapsamlı erişim sağlarlar. Kapsayıcılık aynı zamanda yerbilimci olmayanları, genç personeli ve normalde sahayı ziyaret etme fırsatı bulamayan diğer meslek gruplarını da kapsar. Çekim ekibinin bu sorunların güvenli bir şekilde üstesinden gelebilmesi koşuluyla, uzak yerler, kısıtlı erişilebilirliğe sahip kayalıklar veya belirli sağlık ve güvenlik riskleri sunan kayalıklar izlenebilmektedir.
Bununla birlikte, sanal gerçeklik saha gezileri sadece gerçek saha çalışmasına uygun maliyetli, risksiz bir alternatif olarak görülmemelidir. Sahada mevcut olmayan etkinlikleri ve özellikleri birleştirmek için benzersiz fırsatlar sunar ve daha entegre ve esnek bir öğrenme kaynağı sunarlar.
Kaynak: www.geoexpro.com
Anahtar Kelimeler: Sanal Gerçeklik, Saha, VR, Jeoloji, PetroEdge
Yorum Yazın
Facebook Yorum